Ένας από τους πιο διάσημους πίνακες όλων των εποχών και τους πλέον αινιγματικούς είναι το «Kορίτσι με το μαργαριταρένια σκουλαρίκι» του Γιοχάνες (Γιαν) Βερμέερ, που σήμερα βρίσκεται στο μουσείο Mauritshuis, στη Χάγη της Ολλανδίας και που πολλοί το ονομάζουν η «Μόνα Λίζα του Βορρά».
Προϊόν της ώριμης περιόδου του ζωγράφου όταν άρχισε να εγκαταλείπει τα μυθολογικά και τα βιβλικά θέματα και να στρέφεται σε εικόνες της καθημερινής ζωής, το έργο είναι η προσωπογραφία ενός έφηβου κοριτσιού.
Η έρευνα που πραγματοποίησε μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από τον Φεβρουάριο του 2018, με τη χρήση υψηλής τεχνολογίας, έφερε στο φως νέες λεπτομέρειες σχετικά με τη χρήση των αποχρώσεων και τον τρόπο με τον οποίο ο Βερμέερ χρησιμοποιούσε διαφορετικές χρωματικές επιστρώσεις και αποκάλυψε νέες πληροφορίες σχετικά με το έργο, που διατηρεί μετά από τρεις αιώνες το χρώμα και τη φρεσκάδα του αναλλοίωτα.
«Η επιστημονική εξέταση, η πρώτη στην οποία έχει υποβληθεί το αριστούργημα του Ολλανδού δασκάλου του χρωστήρα από το 1994, αποκάλυψε την παρουσία μικροσκοπικών βλεφαρίδων γύρω από τα μάτια του κοριτσιού, που είναι αόρατες δια γυμνού οφθαλμού», εξηγεί το μουσείο της Χάγης. Η έρευνα έχει επίσης αποδείξει την ύπαρξη μιας πράσινης κουρτίνας στο φαινομενικά άδειο φόντο του πίνακα, που χρονολογείται από το 1665. Είναι ένα είδος «διπλωμένου υφάσματος», το οποίο ξέβαψε κατά τη διάρκεια των αιώνων.
Όλα αυτά τα αποτελέσματα «προσφέρουν μιαν αντίληψη για έναν πίνακα πολύ πιο ανθρώπινο απ´ όσο πιστεύαμε προηγουμένως», αναφέρεται στην ανακοίνωση του μουσείου.
Ο ζωγράφος τροποποίησε την αρχική δομή στη σύνθεση του πίνακα, μετακινώντας τη θέση του αυτιού, την κορυφή του μαντηλιού και τον αυχένα του μοντέλου, ενώ χρησιμοποίησε χρωστικές πρώτες ύλες από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου κι ενός φυσικού μπλε της ουλτραμαρίνης (λουλακί) από το Αφγανιστάν που εκείνην την εποχή θεωρείτο «πιο πολύτιμο κι από τον χρυσό».
Όσο για το μαργαριτάρι, είναι μια «ψευδαίσθηση», αποτελούμενη από έναν συνδυασμό από «ημιδιαφανείς και αδιαφανείς πινελιές λευκού χρώματος», εξηγεί το Mauritshuis.
Πολλές οι εικασίες σχετικά με το αν το κορίτσι πραγματικά υπήρξε και αν είχε κάποια σχέση με τον ζωγράφο. Μάλιστα στο ομώνυμο μυθιστόρημα που έχει μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνίστρια τη Σκάρλετ Γιόχανσον υποστηρίζει αυτή την εκδοχή σύμφωνα με την οποία το κορίτσι ήταν υπηρέτρια στο σπίτι του Βερμέερ και ο ζωγράφος είχε αναπτύξει μαζί της μια πια πλατωνική σχέση που δεν ολοκληρώθηκε λόγω της διαφοράς ηλικίας τους. Το όνομα της νεαρής Γκρίετ και η σχέση της με τον ζωγράφο του οποίου καθάρισε το ατελιέ επιμελώς και του έφτιαχνε τα χρώματα προκάλεσε τη ζήλια της γυναίκας του, Καταρίνα, αλλά και την οργή του κόσμου. Σύμφωνα με τον θρύλο ο Βερμέερ ζήτησε από τη Γκρίετ να τρυπήσει τα αυτιά της και να ποζάρει με τα σκουλαρίκια της συζύγου του, προκειμένου να δώσει λάμψη στο έργο του. Τελικά μετά την ολοκλήρωση του πίνακα, λέγεται πως η Καταρίνα πίεσε τον Βερμέερ να διώξει την πέτρα του σκανδάλου από το σπίτι. Η νεαρή παντρεύτηκε με έναν κρεοπώλη και δεν είχε ποτέ ξανά καμιά επικοινωνία με τον ζωγράφο. Εκείνος όμως της άφησε στη διαθήκη του τα περιβόητα σκουλαρίκια, που τελικά η κοπέλα αναγκάστηκε να πουλήσει για να ξεπληρώσει τα χρέη του συζύγου της, τα οποία απέκτησε όταν την αγόρασε από την οικογένεια Βερμέερ.
Άλλοι πάλι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μοντέλο για τον πίνακα ήταν η δεκαεξάχρονη κόρη του Βερμέερ, Μαρία, η οποία είχε ποζάρει και για άλλα έργα του πατέρα της. Οι περισσότεροι μελετητές πάντως συγκλίνουν στην άποψη ότι το συγκεκριμένο πρόσωπο μάλλον πρόκειται για προϊόν της φαντασίας του ζωγράφου.
Ωστόσο, οι αναλύσεις δεν κατάφεραν να ταυτοποιήσουν την ταυτότητα του κοριτσιού, ούτε απέδειξαν αν υπήρχε πραγματικά. «Η νεαρή κοπέλα δυστυχώς δεν έχει αποκαλύψει ακόμα το μυστικό της ταυτότητάς της, όμως εμείς μάθαμε να τη γνωρίζουμε λίγο καλύτερα» , δήλωσε η διευθύντρια του μουσείου Μαρτίν Γκόσελινκ, προσθέτοντας όμως ότι οι έρευνες θα συνεχιστούν.
bovary.gr
