Ένα άλυτο μυστήριο εξακολουθεί να αποτελεί ο δίσκος της Φαιστού, για τον οποίο σήμερα συμπληρώνονται 109 χρόνια από την ανακάλυψη του.
Στις 3 Ιουλίου 1908, ένας Ιταλός αρχαιολόγος , ο Λουΐτζι Περνιέ που ερευνούσε το μινωικό παλάτι της Φαιστού στην Κρήτη, βρήκε έναν σχεδόν άθικτο πήλινο δίσκο σε χρυσαφί χρώμα μέσα σε έναν υπόγειο χώρο ανάμεσα σε καμμένα οστά, χώμα και στάχτη. Το εύρημα αυτό θεωρείται ως ένα από τα πιο γνωστά μυστήρια της αρχαιότητας: ο δίσκος της Φαιστού.
Ο δίσκος της Φαιστού είναι ένας μεγάλος πήλινος δίσκος, περίπου 15 εκατοστά σε διάμετρο και ένα εκατοστό σε πάχος. Και στις δύο πλευρές υπάρχουν παράξενα σύμβολα σε σπειροειδές σχήμα με δεξιόστροφη φορά προς το κέντρο. Εικάζεται ότι τα 45 μοναδικά σύμβολα φτιάχτηκαν με σφραγίδες που στάμπαραν πάνω στον νωπό ακόμα και εύπλαστο πηλό….
Χρονολογείται στον 17ο αιώνα π.Χ. και είναι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαίας Ελλάδας, καθώς ο σκοπός και τα αναγραφόμενα σύμβολα σε αυτόν, παραμένουν έως σήμερα άγνωστα.
Υπάρχουν πάνω του χαραγμένα, 45 διαφορετικά σύμβολα. Στην μία πλευρά υπάρχει σειρά από 122 σύμβολα ενώ στην δεύτερη πλευρά είναι χαραγμένα 119 σύμβολα. Τα σύμβολα, με την χρήση κάθετων γραμμών, είναι χωρισμένα σε ομάδες (λέξεις).
Πρόκειται για ιδεογραφική γραφή, πιθανότατα συλλαβική, της οποίας το κείμενο (γλώσσα), παρά τις αναρίθμητες προσπάθειες που έχουν γίνει για την αποκρυπτογράφησή του και την μέτρηση τελείως διαφορετικών μεθόδων, παραμένει άγνωστο. Οι ερευνητές καταλήγουν σε εντελώς διαφορετικά συμπεράσματα για τον σκοπό, το περιεχόμενο και τους δημιουργούς του. Ο δίσκος της Φαιστού παραμένει για τους αρχαιολόγους ένα αίνιγμα και έτσι αποτελεί σύμβολο αέναης επιστημονικής αναζήτησης.