Το κέφι για δημιουργία, το καθαρό βλέμμα και το γνήσιο χαμόγελο είναι αυτά που καταγράφει αυτόματα η ματιά κατά την επίσκεψη στο χώρο που στεγάζει τις δραστηριότητες του γυναικείου συνεταιρισμού Μαράθου. Ταυτόχρονα εκτός από την όραση ενεργοποιείται και η αίσθηση της όσφρησης, που αν κλείσεις τα μάτια σε πάει κατευθείαν στην παλιά κουζίνα της γιαγιάς σου, όταν λίγο πριν τις μεγάλες γιορτές ετοίμαζαν τα γλυκά. Οι ευωδιές από το βούτυρο, τα αυγά, την κανέλα, το πορτοκάλι, τη μαστίχα και όλα τα άλλα “μυστικά” της παραδοσιακής ζαχαροπλαστικής που απλώς προδιαθέτουν για το εξαιρετικά γευστικό αποτέλεσμα.
Της Μαρίας Καλλέργη
Αυτό έκαναν και οι γυναίκες στο Μάραθο, όταν το 2000 με σημείο αναφοράς το ξομπλιαστό κουλουράκι, αποφάσισαν να αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο και γιατί όχι και προσωπική πραγμάτωση και ικανοποίηση. Άνοιξαν τα σεντούκια των γιαγιάδων τους και πήραν ότι πιο πολύτιμο είχαν να τους προσφέρουν. Τις συνταγές και τα μυστικά τους. Αυτών που όλες οι γιαγιάδες έφεραν ως ένα άλλο DNA στην πορεία εκατονταετηρίδων και πρόσφεραν απλόχερα σε κόρες κι εγγονές. Είναι το ίδιο πράγμα που επίσημα ονομάζουμε άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Αλλά εμάς μας αρέσει να λέμε: Το έχω από τη γιαγιά μου!
Το ξεκίνημα με το ξομπλιαστό
Από το 2000 ως σήμερα στο γυναικείο συνεταιρισμό του Μαράθου, το ξομπλιαστό κουλουράκι (μικρό ή κουμπαροκούλουρο), παραμένει σημείο αναφοράς αλλά και το είδος που έχει ταξιδέψει την παράδοση του χωριού και τα έργα των γυναικών του στα πέρατα του κόσμου. (να αναφέρουμε για όσους δεν ξέρουν πως ξόμπλι είναι το στολίδι στην Κρητική διάλεκτο). Άλλωστε ήταν και ο λόγος που ιδρύθηκε ο συνεταιρισμός. Την ιστορία μας είπαν οι γυναίκες ενώ δοκιμάζαμε το βραβευμένο κουνέλι με τις αγκινάρες, τα μυζηθροπιτάκια και τα χορτοπιτάκια αλλά και τα απίστευτα βουτήματα. Εμείς τρώγαμε κι αυτές δούλευαν για να βγει η παραγγελία. Κι ωστόσο μιλούσαμε. Όλες μαζί.
.JPG)
Για πρακτικούς λόγους θα αναφέρουμε την ιστορία όπως μας τη διηγήθηκε η πρόεδρος του συνεταιρισμού Μαρίνα Μουλακάκη: “Ξεκινήσαμε το 2000 φτιάχνοντας το συνεταιρισμό μας για να φτιάχνουμε το ξομπλιαστό κουλουράκι, κάτι στο οποίο είχαμε παράδοση. Ήταν για μας ένας τρόπος να βρούμε επαγγελματική απασχόληση στον τόπο μας. Πήραμε επιδότηση 3,4 εκατομμύρια δραχμές εκείνη την περίοδο, μας παραχώρησε και ο Δήμος αυτό το χώρο, που ήταν παλιά το γραφείο της κοινότητας. Με πολύ προσωπική εργασία και των συζύγων μας διαμορφώσαμε το χώρο και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε”.
Το ξομπλιαστό κουλουράκι, ένα είδος που απαιτεί πολύ εργασία αλλά και φαντασία στην πορεία εξελίχθηκε. Είναι απίστευτο αν δει κανείς τα εργαλεία που χρησιμοποιούν για να κάνουν τη λεπτοδουλειά που τελικά εντυπωσιάζει στο αποτέλεσμα. Από τσιμπιδάκι για τα φρύδια ως δακτυλήθρες.
Πολλές οι δυσκολίες
Οι γυναίκες που ξεκίνησαν ήταν 24 και σήμερα είναι 16. Όπως οι ίδιες ομολογούν υπήρξαν πολλές δυσκολίες στην προσπάθεια για το “στήσιμο” της επιχείρησης αφού μετά την επιδότηση που πήραν δεν είχαν καμία άλλη βοήθεια παό το κράτος. Προκειμένου να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των πελατών και να σταθούν στην αγορά, όσα κέρδη είχαν τα ξαναέβαζαν στο συνεταιρισμό προκειμένου να αποκτήσουν όλο τον εξοπλισμό που είχαν ανάγκη.
Στην αρχή η δουλειά ήταν περισσότερη και ως την έναρξη της οικονομικής κρίσης τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα. Ποτέ βέβαια όπως επισημαίνουν οι γυναίκες δεν είχαν τη δυνατότητα να βγάλουν αυτό που λέμε ένα κανονικό μισθό. Ωστόσο ως και σήμερα παίρνουν ένα ποσό το μήνα, ανάλογα με τη δουλειά και φυσικά τις πωλήσεις που τις βοηθά να συμπληρώνουν το οικογενειακό εισόδημα. Κάνουν όμως αυτήν την επιλογή γιατί έχουν μια δουλειά που τους επιτρέπει να δουλεύουν στον τόπο τους, παράλληλα με τις αγροτικές δουλειές και σε σχετικά ευέλικτο ωράριο. Χαρακτηριστικά τονίζουν ότι την περίοδο του λιομαζώματος, δουλεύουν τη μέρα στα χωράφια και τα βράδυα στο φούρνο.
Μετά την ένταρξη της κρίσης τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα αφού εκτός από το γενικότερο γεγονός ότι λιγόστεψαν τα χρήματα άρα και οι παραγγελίες τα βάρη είναι πολλά. Όπως χαρακτηριστικά λέει η κ. Μουλακάκη: “αντιμετωπιζόμασστε όπως και οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση, με δύσκολες διαδικασίες και βαριά φορολογία. Έτσι το ποσό που μένει στις γυναίκες, μέλη του συνεταιρισμού μας που εργάζονται σκληρά είναι απλώς ένα χαρτζηλίκι”.
Διάσημα τα πρόιντα
Αν πάντως οι γυναίκες του συνεταιρισμού μπορούσαν … να πληρωθούν με ηθική ικανοποίηση μάλλον θα ήταν πλούσιες! Όλοι έχουν να πουν ένα καλό λόγο για την ποιότητα των προιόντων τους, τις εξαιρετικές συνταγές και τις πρώτες ύλες πολύ καλής ποιότητας που χρησιμοποιούν.
Τα προιόντα τους διακινούνται σε πολλά σημεία πώλησης σε όλη την Ελλάδα και φυσικά στην Κρήτη, ενώ πολλά από αυτά έχουν φθάσει σε ολόκληρη την Ευρώπη, το Καναδά και πολλές πολιτείες της Αμερικής.
Το ξομπλιαστό κουλουράκι, το οποίο συνεχώς εξελίσσεται μετά από παραγγελία φθάνει παντού ως μπομπονιέρα σε γάμους και βαφτίσεις αλλά και ως δώρο με άρωμα Κρήης. Μετά από παραγγελία επίσης μπορούν να δημιουργηθούν ξεροτήγανα ή καλιτσούνια ενώ υπάρχουν πάντα έτοιμα πολλά είδη βουτημάτων.
Εκτός από σημεία πώλησης τα προιόντα πωλούνται και σε μπαζάρ σε όλη την Κρήτη. Όλα αυτά τα μάθαμε και πολλά άλλα που δεν μπορούν να χωρέσουν σε ένα ρεπορτάζ σε μια επίσκεψη στο Μάραθο. Παρέα με τη Λένα Ηγουμενάκη Πρόεδρο της Ελεγκτικής Επιτροπής της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Κρήτη και την καλή φίλη Ιωάννα Τσουκιά. Σε ρόλο “ξεναγού” η καταγόμενη από το Μάραθο Χαρούλα Ρουμπάκη. Φύγαμε γεμάτες από εικόνες, αρώματα και καλή ενέργεια που μας έδωσαν απλόχερα οι κυρίες του συνεταιρισμού. Και κυρίως φύγαμε χορτάτες από τα εκλεκτά εδέσματα που με περισσή γαλαντομία μας προσφέρθηκαν.
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η πλήρης ονομασία του συνεταιρισμού είναι : Αγροτικός Οικοτεχνικός Αγροτοτουριστικός Συνεταιρισμός Μαράθου “Το ξομπλιαστό κουλουράκι” παραδοσιακά εδέσματα. Οι γυναίκες που συμμετέχουν είναι: Μαρίνα Μουλακάκη, Σοφία Μουλακάκη, Γεωργία Πρινάρη, Στέλλα Παλαιάκη, Κυριακή Μουλακάκη, Σπάρτη Μουλακάκη, Ευαγγελία Σκουτέλη, Πόπη Σκουτέλη, Βικτωρία Σκουτέλη, Ελένη Μουλακάκη, Ελένη Βαμβουκάκη, Ελένη Κοκκινάκη, Βιργινία Μουλακάκη, Γεωργία Αποστολάκη, Ιωάννα Μουλακάκη και Φλώρα Βάμβουκα.
