Πίτες με γιαχνερά, με σπανάκι, με χόρτα και τυρί. Αλλά στην Κρητική κουζίνα υπάρχουν και πιο ιδιαίτερες όπως οι πίτες από βλήτα, από τραχανά, από μούστο από κρεμμύδια αλλά και από τσουκνίδες. Οι Κρητικές πίτες εντάσσονται σε βάθος χρόνου σε μια φιλοσοφία ζωής, αναφέρονται στο τρόπο ζωής των Κρητικών, όπου το φαγητό περικλείει ολόκληρο πολιτισμό.
Αν ανατρέξει κανείς στις αιτίες που «γέννησαν» κάποιες συνταγές θα δει την Κρήτη της κατοχής και της μεταπολεμικής περιόδου που προσπαθεί να «σταθεί στα πόδια της». Στην πλειοψηφία τους οι οικογένειες φτωχές και με πολλά παιδιά. Οι νοικοκυρές για να καταφέρουν να «αναστήσουν» τα παιδιά τους μέσα στην οικονομική ανέχεια γίνονται ευρηματικές. Αρκετές από τις πίτες γίνονται με φθηνά ή δωρεάν υλικά που προσφέρει απλόχερε η Κρητική φύση. Και το δεύτερη βασικό συστατικό της πίτας το αλεύρι παράγεται από την ίδια την οικογένεια που στις μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις καλλιεργεί σιτηρά.
Οι συνθήκες βέβαια δε στερούν τη νοστιμιά καθώς η δημιουργική μαγειρική, τα αγνά υλικά και η αγάπη κάνει το φαγητό ιδιαίτερα γευστικό. Οι πίτες χορταστικές- και ανάλογα με τα υλικά που χρησιμοποιούμε υγιεινές, προορίζονται για πρωινό ή κολατσιό, συμπληρώνουν ένα κύριο γεύμα και αποτελούν μιας πρώτης τάξεως κέρασμα για τους επισκέπτες. Παρακάτω παραθέτουμε τις συνταγές από έξι, όχι και τόσο συνηθισμένες, πίτες. Τις συνταγές αντλήσαμε από την ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κρήτης incrediblecrete.gr.
ΠΙΤΑ ΑΠΟ ΒΛΗΤΑ
ΥΛΙΚΑ
Για τη γέμιση
1 κιλό άγρια βλήτα
2 σκελίδες σκόρδο
Φρέσκα κρεμμυδάκια
2 ματσάκια μαϊντανό
Αλάτι και πιπέρι κατά βούληση
4 κ.σ. ελαιόλαδο
Για τη ζύμη
1/2 κιλό αλεύρι
1 φλιτζάνι ελαιόλαδο
1 φλιτζάνι νερό
1 αυγό
Λίγο αλάτι, λίγη μαγιά
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Κόψτε τα βλήτα και σοτάρετέ τα με άφθονο ψιλοκομμένο κρεμμύδι, μαϊντανό, σκόρδο και αλατοπίπερο. Στη συνέχεια, βράστε και στραγγίξτε τα.
Κατόπιν, φτιάξτε τη ζύμη και ανοίξτε 2 χοντρά φύλλα. Στρώστε το πρώτο στο ταψί και απλώστε από πάνω τα βλήτα. Σκεπάστε με το δεύτερο φύλλο, αλείψτε την πίτα με ελαιόλαδο ή βούτυρο και ψήστε την σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να ροδίσει.
ΜΑΛΑΜΟΥΔΟΠΙΤΑ
ΥΛΙΚΑ
Υλικά για τη γέμιση
1/2 κιλό αλεύρι ολικής αλέσεως
1 κουταλιά αλάτι
ελαιόλαδο όσο πάρει
3 κουταλιές δυόσμο
3 κουταλιές μάραθο
3-4 κουταλιές ζάχαρη
Για το φύλλο
Μισό κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κουταλιές αλάτι
Νερό όσο πάρει
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Σε λεκανίτσα ανακατεύουμε τα υλικά της γέμισης και τα ζυμώνουμε μέχρι να γίνει ένα σφιχτό μίγμα. Σε άλλη λεκανίτσα ανακατεύουμε τα υλικά για το φύλλο και ζυμώνουμε καλά. Χωρίζουμε τη γέμιση και τη ζύμη σε 6 ίσα μέρη. Ανοίγουμε κάθε κομμάτι ζύμης σε ένα φύλλο σχετικά παχύ, βάζουμε στο κέντρο τη γέμιση, κλείνουμε καλά σαν λυχναράκι και με τον πλάστη ανοίγουμε πάλι την πίτα να γίνει πλατιά, σε μέγεθος πιάτου. Τηγανίζουμε τις πίτες σε μπόλικο ελαιόλαδο να ροδίσουν καλά. Βγάζουμε σε πιάτο, κόβουμε στα 4 και αν θέλουμε πασπαλίζουμε με ζάχαρη και κανέλλα. Τρώγονται ζεστές και κρύες, είναι πολύ νόστιμες, χορταστικές και διαφορετικές!
Πηγή: Κα Ελισάβετ Πενθερουδάκη
ΜΟΥΣΤΟΠΙΤΑ
ΥΛΙΚΑ
1 ποτήρι νερού λάδι
3 ποτήρια αλεύρι
2 ποτήρια μούστο
1 κουταλιά σούπας σόδας
αμύγδαλα ή καρύδια κοπανισμένα
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Χτυπάτε το λάδι με τον μούστο, προσθέτετε τη σόδα διαλυμένη σε λίγο μούστο, ρίχνετε τα αμύγδαλα ή τα καρύδια και το αλεύρι, ανακατεύετε καλά και φτιάχνετε τη ζύμη. Τη ρίχνετε σε ταψί αλειμμένο με λάδι και ψήνετε την μουστόπιτα σε μέτριο φούρνο.
ΤΡΑΧΑΝΟΠΙΤΑ
ΥΛΙΚΑ
1 πακέτο γλυκό τραχανά
1 γιαούρτι
1 φακελάκι μαγιά
λίγη κανέλα τριμμένη
1 αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
1 μαργαρίνη
1 και 1/2 κούπα ζάχαρη
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Ζυμώνουμε το αλεύρι με το γιαούρτι, τη μαργαρίνη (αφού τη λιώσουμε) και τη μαγιά για 3 λεπτά. Αφήνουμε να σταθεί η ζύμη για 15 λεπτά. Μουλιάζουμε το γλυκό τραχανά για 20 λεπτά σε δύο ποτήρια νερό και τέλος του προσθέτουμε τη ζάχαρη και την κανέλα και ανακατεύουμε. Βουτυρώνουμε ένα μέτριο ταψάκι βάζουμε τη μισή ζύμη μέσα και με τα χέρια μας την απλώνουμε στα τοιχώματα του ταψιού. Προσθέτουμε τον τραχανά και σκεπάζουμε με την υπόλοιπη ζύμη. Το ψήνουμε στους 200 βαθμούς για 40 λεπτά.
ΤΣΟΥΚΝΙΔΟΠΙΤΑ
ΥΛΙΚΑ
Υλικά για τη γέµιση
1 κιλό τσουκνίδες
2 µεγάλα κρεµµύδια ψιλοκοµµένα
3 φρέσκα κρεµµυδάκια ψιλοκοµµένα
4 κουταλιές ελαιόλαδο
Αλάτι
Υλικά για το φύλλο
½ κιλό αλεύρι, περίπου
½ κουταλάκι αλάτι
1 κουταλιά νωπή µαγιά
λίγο τυρί κίτρινο
1 φλιτζανάκι ελαιόλαδο
3 κουταλιές ξίδι
1½ φλιτζάνι σουσάµι
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Βράζουµε τις τσουκνίδες και τις ανακατεύουµε µε τα υπόλοιπα υλικά της γέµισης. Έχουµε σοτάρει ελαφρά τα κρεµµύδια, με τα υλικά για τη ζύµη ετοιµάζουµε 2 φύλλα ως εξής: Ανακατεύουµε το αλάτι µε το αλεύρι και προσθέτουµε το λάδι, το ξίδι και τη µαγιά διαλυµένη σε 1 φλιτζάνι χλιαρό νερό.
Δουλεύουµε καλά τα υλικά, προσθέτοντας και λίγο χλιαρό νερό, µέχρι να γίνει η ζύµη οµοιογενής και µαλακή. Αφού την αφήσουµε περίπου 20 λεπτά, τη χωρίζουµε σε δύο κοµµάτια και ανοίγουµε 2 φύλλα πάχους 4-5 χιλιοστά το καθένα. Απλώνουµε το ένα σε λαδωµένο ταψί, βάζουµε πάνω τη γέµιση και σκεπάζουµε µε το άλλο φύλλο. Αλείφουµε µε αυγό ή ελαιόλαδο την πίτα και την πασπαλίζουµε µε άφθονο σουσάµι. Ψήνουµε σε µέτρια θερµοκρασία στον φούρνο, περίπου 50–60 λεπτά.
ΚΡΕΜΜΥΔΟΠΙΤΑ
ΥΛΙΚΑ
Υλικά για τη γέµιση
1 κιλό φρέσκα ή ξερά κρεµµύδια
5 αυγά
2 φλιτζάνια ελαιόλαδο
1 φλιτζάνι τυρί
αλάτι, πιπέρι
Υλικά για το φύλλο
1 φλιτζανάκι νερό
λίγο αλάτι, λίγη µαγιά
1 φλιτζανάκι ελαιόλαδο
½ κιλό αλεύρι
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Λιώνουµε τη µαγιά στο ζεστό νερό, προσθέτουµε το ελαιόλαδο, το αλάτι και το αλεύρι και κάνουµε ζύµη. Αφήνουµε τη ζύµη σκεπασµένη να φουσκώσει. Τσιγαρίζουµε τα κρεµµύδια αφού τα κόψουµε σε κοµµάτια και στη συνέχεια προσθέτουµε τα αυγά, το τυρί και το αλατοπίπερο. Ανοίγουµε 2 χοντρά φύλλα µε τη ζύµη. Απλώνουµε το ένα σε λαδωµένο ταψί, στρώνουµε τη γέµιση και σκεπάζουµε µε το άλλο. Ψήνουµε την πίτα σε µέτριο φούρνο µέχρι να ροδίσει, αφού την αλείψουµε µε λάδι.
