Παρασκευή 7 Απριλίου: Τα μαθήματα ολοκληρώνονται, συλλέγουμε βιβλία και σημειώσεις και χαιρετούμε τους τελευταίους εναπομείναντες πριν τις διακοπές του Πάσχα. Απομένει μόνο το μάθημα των τουρκικών με τον Βαγγέλη, που τους τελευταίους μήνες προσπαθεί –μέσω skype- να με μυήσει στην ξένη γλώσσα και να μου τελειοποιήσει την ανατολίτικη προφορά… Η ιδέα να γίνει το μάθημα ζωντανό και «διαδραστικό» σε τουρκικό έδαφος επαναλαμβάνεται για μια ακόμη φορά, και ξεκινάμε για Αδριανούπολη, που πλέον αποκαλείται Erdine!
Απέχει μία ανάσα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον βόρειο Έβρο, ακριβώς απέναντι από την Ορεστιάδα, σχεδόν «άγνωστη» στους τουριστικούς οδηγούς, παρά το αυτοκρατορικό της παρελθόν και τον σημερινό κομβικό ρόλο της στους εμπορικούς δρόμους μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Ξεκινάμε για το τελωνείο στις Καστανιές, που απέχει 1.5 ώρα δρόμο, ο οποίος παρόλο που απέχει πολύ από την ποιότητα και την κυκλοφοριακή άνεση της Εγνατίας (είναι πολύ καλύτερος και ασφαλέστερος από το οδικό δίκτυο του νησιού μας), και οδηγεί τους Εβρίτες να την επισκέπτονται –όπως και την Κεσάνη- συχνά και κυρίως Σαββατοκύριακο και να εκμεταλλεύονται την χαμηλή ισοτιμία της τουρκικής λίρας για φθηνές αγορές.
Η διαδρομή
Η διαδρομή με τον Βαγγέλη, φανατικό τηλεθεατή του survivor, κυρίως του τουρκικού στο tv sekiz, το οποίο θεωρεί πολύ πιο δύσκολο από το ελληνικό, που γυρίζεται ταυτόχρονα και είναι τουρκικής παραγωγής, κυλά ευχάριστα, με κουβεντούλα ανάμεσα στο παιχνίδι, σε πληροφορίες για τον προορισμό μας και σε διαλόγους και φράσεις που θα χρειαστώ…
Η Αδριανούπολη αριθμεί σήμερα 170.000 κατοίκους. Ιδρύθηκε το 125 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό και υπήρξε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για 92 χρόνια, έως την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, το 1453.
Φτάνοντας στο τελωνείο στις Καστανιές, παρκάρουμε το αυτοκίνητο και περνάμε πεζοί από το ελληνικό τελωνείο, επιδεικνύοντας την αστυνομική μας ταυτότητα. Περπατήσαμε την απόσταση μέχρι το τουρκικό σταθμό, σχολιάζοντας την μεγάλη ουρά αυτοκινήτων στον ελληνικό σταθμό για είσοδο στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την δική μας κατεύθυνση.
Οι διατυπώσεις στο τουρκικό τελωνείο ολοκληρώνονται γρήγορα και επιβιβαζόμαστε σε ταξί με προορισμό το κέντρο της Αδριανούπολης. Η διαδρομή σχετικά σύντομη. Το ταξίμετρο καταγράφει 20 τουρκικές λίρες, δηλαδή 5 ευρώ, μιας και η ισοτιμία είναι 3.90 ανά ευρώ. Ο Βαγγέλης ευτυχώς έχει τουρκικές λίρες μαζί του, γιατί στην ερώτηση αν μπορούμε να πληρώσουμε σε ευρώ, μας ζήτησε 7!!
Η πρώτη εντύπωση
Με την πρώτη ματιά διαπιστώνω ότι πρόκειται για μια πόλη πεντακάθαρη, με μεγάλα πάρκα και χαμογελαστούς κατοίκους, που δεν διαφέρουν από τους Έλληνες, ούτε σε εμφάνιση ούτε σε συνήθειες. Αν έλειπαν οι τουρκικές σημαίες που δεσπόζουν ανά 5 μέτρα και μία, θα μπορούσε να πει κανείς ότι κάνουμε βόλτα σε παραδοσιακά δρομάκια της Κομοτηνής. Προσπαθώ να διαβάσω τις πινακίδες και να θυμηθώ τι σημαίνουν ή να μάθω νέες λέξεις με την βοήθειια του Βαγγέλη, διαπιστώνοντας ότι δεν υπάρχει ούτε για δείγμα πινακίδα στα αγγλικά, και δεν απέφυγα να κάνω συγκρίσεις με την πρώτη μου βόλτα, έξι μήνες πριν στην Κομοτηνή, που το βλέμμα μου έπεσε σε πινακίδα μεγάλου τουριστικού γραφείου που διαφήμιζε εκδρομές στην «Ινσταμπούλ»…!!
Ο κεντρικός πεζοδρόμος Saraclar.
Κατηφορίσαμε στο παλιό κέντρο της Αδριανούπολης, χαζέψαμε παραδοσιακά ψητοπωλεία που σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ, τηγανητοί κεφτέδες και τηγανητό συκώτι! Αν είστε λάτρεις, μπορείτε να τα δοκιμάσετε, συνοδεύοντάς τα με αριάνι (γιαούρτι διαλυμένο σε κρύο νερό).
Προσπεράσαμε το Εσκί Τζαμί, το παλιότερο τέμενος της πόλης, χτισμένο γύρω στο 1400, και χαζεύουμε τα φημισμένα ζαχαροπλαστεία στην οδό Talat Pasa, χωρίς να μπορούμε να αποφασίσουμε τι να πρωτοδοκιμάσουμε από τις δελεαστικές λιχουδιές, αμυγδαλωτά γλυκίσματα και λουκούμια.
Περπατάμε στα καλντερίμια του κεντρικού πεζοδρόμου, της Saraclar. Στον πολύβουο πεζόδρομο υπάρχουν παραδοσιακά κεμπαπτζίδικα και δεκάδες καφέ, ενώ στα κάθετα στενά λειτουργούν μικρά μαγαζιά με τοπικά προϊόντα και κάθε είδους αγαθά, όπως αλλαντικά, φρούτα, λαχανικά κ.ά.
Ανάμεσα στα παραδοσιακά καταστήματα που χαζεύουμε και προσπαθώ να μεταφρασω κάθε τουρκική λέξη των πινακίδων, υπάρχουν και καταστήματα μεγάλων διεθνών αλυσίδων, που δεν γίνεται παρά να παρατηρήσουμε τις τιμές, οι οποίες μετά την μετατροπή σε ευρώ, είναι εντυπωσιακά πολύ πιο χαμηλές από αυτές που καλούμαστε να πληρώσουμε στην Ελλάδα!!! (1 ευρώ = 3.90 λίρες)
Ο κεντρικός πεζόδρομος είναι καθαρός και υπάρχει αίσθηση ασφάλειας με διακρτική παρουσία αστυνομικών κυρίως έξω από τις τράπεζες. Μικρά σιντριβάνια και νεότερα αγάλματα είναι τοποθετημένα διάσπαρτα, χωρίς να αλλοιώνουν την αισθητική τους.
Η Τουρκία, εκτός από τις πολύ οικονομικές τιμές, φημίζεται για την εκπληκτική ποιότητα σε λευκά είδη, και δεν αργήσαμε να βρούμε το φημισμένο MADAME COCO, για τα απαραίτητα δωράκια!
Το δημοψήφισμα
Ο πιο πολυσύχναστος δρόμος της πόλης δεν γίνεται παρά να βρίσκεται υπό το ντελίριο του δημοψηφίσματος της Κυριακής!
Μεγάλες καμπάνιες και για το evet (ναι) και για το hayır (οχι) κυριαρχουν ανάμεσα στον κόσμο που αποτελεί κεντρικό θέμα συζήτησης, όπως είναι λογικό, καθώς οι δημοσκοπήσεις δίνουν οριακά τις δύο τάσεις.
Η σκεπαστή αγορά Ali Pasa
Δίπλα στη Saraclar, επισκεφθήκαμε τη σκεπαστή αγορά Ali Pasa, όπου διασώζονται ακόμη παλιά διώροφα ξύλινα σπίτια και κουρεία. Μυρωδιές μπαχαρικών, ξηρών καρπών, αλλά και τηγανισμένου συκωτιού (ταβά τζιγιέρ στα Τουρκικά) ερεθίζουν την όσφρησή μας.
Προσοχή στους δρόμους!
Παρόλο που πρόκειται για μια πόλη με ευρωπαϊκό προσανατολισμό, μας αφήνει άφωνους τοσο η οδήγησή τους όσο και η συμπεριφορά των πεζών, που δν λογαριάζουν τα διερχόμενα οχήματα στην κεντρική λεωφόρο και διασχίζουν τον δρόμο, παρά το κόκκινο φανάρι!!!
Παντού Κεμάλ!
Περπατάμε λίγο πιο μακριά από πλακόστρωτο κέντρο, και αναρωτιέμαι για τα αγάλματα που βλέπουμε μπροστα μας… Αφοπλιστική η απάντηση του Βαγγέλη: “Μην ρωτάς… Οποιο κι αν βλέπεις… του Κεμάλ είναι!!”
Το εμπορικό κέντρο
Παίρνουμε ταξί να πάμε στο εμπορικό κέντρο της πόλης με όλα τα επώνυνα καταστήματα, που οι τιμές τους είναι παρα πολύ πιο οικονικές από ότι στην Ελλάδα!
Μπαίνοντας, τα αυτιά μας διαπέρασε από το ραδιόφωνο η διαπεραστική φωνή του Ερντογάν, αλλά η έκπληξη ήλθε από τον μεσόκοπο οδηγό, ο οποίος άρχισε να καταφερεται ενάντια στον “Σουλτάνο” και να ξεσπθώνει υπέρ του hayır!!
Συνομιλώντας μαζί του, μαθαίνουμε ότι οι γονείς του έφτασαν στην Ανδριανούπολη, μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης, ο ένας από Ελλάδα και ο άλλος από Βουλγαρία, αλλά ο ίδιος δεν έχει επισκεφθεί ποτέ τη χώρα μας!
Διασχίζοντας τον δρόμο έξω από το Σελιμιγιέ Τζαμί, το εντυπωσιακά μεγάλο τέμενος, οι μιναρέδες του οποίου ξεπερνούν σε ύψος τα 70 μέτρα, ο συμπαθέστατος οδηγός μας ενημερώνει ότι ακριβώς απέναντι είναι έτοιμο το νέο εμπορικό κέντρο που ανοίγει τις πύλες του την Μ. Πέμπτη 13 Απριλίου. Το εντυπωσιακό της υπόθεσης; Θέλησαν να αναγείρουν εμπορικό κέντρο 8 ορόφων, αλλά δεν τους επιτράπηκε λόγω του εντυπωσιακού τζαμιού, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής, προστατευόμενο από την UNESCO. Η λύση που δόθηκε… ισόγειο εμπορικό με 3 επιπλέον ορόφους υπόγειους!!
Η δαδρομή από το ιστορικό κέντρο της πόλης μέχρι το εμπορικό κοστίζει 15 λίρες, και παίρνουμε την κάρτα του οδηγού, για να τον καλέσουμε να μας μεταφέρει το βράδυ στο τελωνείο.
Εκτός από τις εντυπωσιακές βιτρίνες και τις εκπληκτικά χαμηλές τιμές, στο εμπορικό κέντρο παρατηρήσαμε ότι στα περισσότερα καταστήματα, ιδίως αυτά της εστίασης η μουσική ήταν ελληνοτουρκική, με πολλά ελληνικά τραγούδια να έχουν διασκευαστεί στα τουρκικά.
Λίγα λεπτά όμως πριν τις 8, σταματησε παντού η μουσικήα και από τα ηχεία κούγαμε μόνο τον ιμάμη να προσεύχεται!
Μετά την περιήγηση στα επώνυμα καταστήματα του κέντρου και τις απαραίτητες αγορές, πήραμε τον δρόμο της επιστροφής, θέλοντας να γνωρίσουμε καλύτερα τον συμπαθέστατο Τούρκο οδηγό, ο οποίος εμφανισιακά δν ξεχωρίζει από Έλληνας
Ο πατέρας του ήλθε στην Τουρκία από τις Σέρρες. Ο ίδιος δεν θέλησε να έλθει στην πόλη της Μακεδονίας, γιατί θεωρεί ότι δεεν θα άντεχε την συγκίνηση να δει τον τόπο που είχαν ζήσει οι πρόγονοί του.
Δεν θέλει με τίποτα να σκέφτεται ότι θα επκρατήσει το evet στο δημοψήφισμα, το οποίο θεεωρεί θανατική καταδίκη για την Τουρκία.
Μας επιστρέφει στο τελωνείο από διαφορετική διαδρομή από αυτή που μπήκαμε, και τον ευχαριστουμε για αυτό. Περνάμε από το Καραγατς, το οποίο αποπνέει ένα άλλο αέρα, περισσότερο ιταλικό… αλλά λόγω της νύχτας δεν μπορούμε να το γευτούμε και να το απολαύσουμε στον απόλυτο βαθμό. Στα Τουρκικά, το όνομα του χωριού σημαίνει «φτελιά» και εκεί ζούσε σημαντικός ελληνικός πληθυσμός πριν από την ανταλλαγή της Συνθήκης της Λωζάννης, το 1923. Στην άκρη του οικισμού δεσπόζει ο εντυπωσιακός σε μέγεθος σιδηροδρομικός σταθμός, καμπή της γραμμής Κωνσταντινούπολης – Βιέννης στα τέλη του 19ου αιώνα, που σήμερα φιλοξενεί τμήμα της πανεπιστημιακής σχολής Καλών Τεχνών.
Διασχίζουμε και την φωταγωγημένη γέφυρα πάνω από τον Έβρο (Meric στα τουρκικά) και ΄μας κεντρίζει το ενδιαφέρον το παραδοσιακό φωταγωγημένο κττίριο που ήταν εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.
Φτάνοντας στον προορισμό μας, μα αποχαιρετά με σφιγμένη γροθιά, και γελώντας ψιθυρίζει evet…
“Ευτυχώς είχα το βελονάκι μου μαζί…”
Οι διατυπώσεις στο τουρκικό τελωνείο σύντομες. Επιστρέφουμε το χαρτάκι εισόδου και περπατάμε προς την ελληνική πλευρά, διαπιστώνοντας ότι η ουρά των αυτοκινήτων ήταν τεράστια και η υπομονή των οδηγών είχε εξαντληθεί από την πολύωρη αναμονή.
Φτάνοντας στον ελληνικό σταθμό, η αστυνομικός μας ενημέρωσε ότι για την καθυστέρηση ευθύνεται το νέο σύστημα που έχει υιοθετήσει η ελληνική πλευρά!
Χαρακτηριστική της καθυστέρησης η απάντηση μιας μεσόκοπης κυρίας που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει επιτέλους. Στην ερώτηση πόση ώρα περιμένετε, απάντησε: “Ούτε που ξέρω! Πάλι καλά που είχα το βελονάκι μου μαζί, γιατί διαφορετικά θα είχα σαλτάρει… Όση ώρα περιμένω, έχω πλέξει 1.5 μέτρο δαντέλα!”
Τελικά σοφή η κίνηση να αφήσουμε το αυτοκίνητο και να περάσουμε πεζοί. Αν όμως εσείς θέλετε να περάσετε οδικώς, για την ασφάλιση του αυτοκινήτου απαιτείται πράσινη κάρτα (φροντίστε να προμηθευτείτε δωρεάν από την ασφαλιστική σας εταιρεία λίγες ημέρες πριν), ενώ, εφόσον η άδεια του αυτοκινήτου δεν είναι στο δικό σας όνομα, πρέπει να έχετε σχετική εξουσιοδότηση του ιδιοκτήτη.
